Kanunla spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve spor federasyonlarının kuruluşu, organları, üst kuruluş oluşturmaları, gelir ve giderleri, bütçe ve harcama esasları, görev, yetki ve sorumlulukları, denetimleri, bunlara yapılacak her türlü yardımın şekil ve şartları düzenleniyor.
“Spor kulüplerinin kuruluş ve tüzel kişiliğinin kazanılması”, “spor anonim şirketi vasfının kazanılması ve kaybedilmesi”, “mali hükümler”, “kulüplere tahsis edilen taşınmazların ve sağlanan desteklerin amacı dışında kullanılması halinde verilecek cezalar” ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu yasada yer alan düzenlemeler, kuruluş kanunu bulunan spor federasyonları hakkında uygulanmayacak.
Milli Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan askeri spor kulüpleri, kanuna göre tescil edilerek, spor faaliyetlerine katılabilecek ancak kanunun spor faaliyetlerine katılımı düzenleyen hükümleri hariç diğer hükümler bu kulüpler hakkında uygulanmayacak.
Spor kulüpleri, spor faaliyetlerine katılmak amacıyla gerçek veya tüzel en az 7 kişi tarafından kurulacak. Spor kulübü kurmak için kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli diğer belgelerle birlikte Gençlik ve Spor Bakanlığına başvurulacak.
Spor kulüplerinin bir spor dalında faaliyetlere katılabilmesi, bu spor dalının bağlı olduğu spor federasyonu tarafından tescil edilmesine bağlı olacak. İlgili spor dalı tescilleri, spor federasyonları tarafından ayrıca bakanlığa bildirilecek. Tescilin yapılması, başvuru şekli ve gerekli belgelere ilişkin usul ve esaslar, ilgili spor federasyonunun talimatları ile düzenlenecek. Milli Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan askeri spor kulüpleri hakkında bu madde hariç diğer hükümler uygulanmayacak.
Kasten işlenen bir suçtan dolayı 1 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörün finansmanı, kaçakçılık, nefret ve ayrımcılık, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, fuhuş, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, şike veya teşvik primi, kanuna aykırı olarak spor müsabakalarına dayalı bahis ve şans oyunlarını oynatma, oynatılmasına yer ve imkan sağlama, reklamını yapma veya para nakline aracılık veya kanunun spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin bütçe ve harcama ilkeleriyle ilgili maddesine muhalefet etme suçlarından mahkum olanların spor kulübü, spor anonim şirketi statüsündeki bağlı ortaklığı ve iştiraklerindeki yönetim, denetim, disiplin ve ihtiyari diğer kurul üyelikleri, haklarındaki mahkeme veya ilgili kurul kararının kesinleştiği tarihte kendiliğinden sona erecek. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararında, ceza mahkumiyetine ilişkin hükümler uygulanmayacak.
Tahkim kurulları, bakanlık disiplin kurulları, spor federasyonlarının ceza veya disiplin kurulları ya da spor federasyonlarının bağlı olduğu uluslararası kuruluşlar tarafından son 5 yıl içinde bir defada 1 yıl veya toplam 2 yıl hak mahrumiyeti cezası alanların spor kulübü, spor anonim şirketi statüsündeki bağlı ortaklığı ve iştiraklerindeki yönetim, denetim, disiplin ve diğer kurul üyelikleri, haklarındaki kurul kararının kesinleştiği tarihte kendiliğinden sona erecek.
Kanunla bir spor kulübüne üyelik için özel koşullar aranmayacak ve kişinin fiil ehliyetine sahip olması yeterli görülecek. Üyelik başvurusu yazılı olarak yapılacak ve kulüp yönetim kurulunca 30 gün içinde karara bağlanacak. Sonuç, başvuru sahibine yazılı bildirilecek. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilecek.
Üyelik için ilgili mevzuat veya tüzükte aranan nitelikleri sonradan kaybedenlerin üyeliği kendiliğinden sona erecek. Üyelik başvurusu, tüzükte gösterilen sebepler dışında ancak haklı sebeple reddedilebilecek.
Spor kulüpleri en az genel kurul üye tam sayısının dörtte üçünün katılacağı genel kurul toplantısında, toplantıya katılanların en az salt çoğunluğunun oyuyla alınacak kararla aynı ilde bulunan başka bir spor kulübü ile birleşebilecek.
Birleşme; spor kulüpleri siciline tescil ile geçerlilik kazanacak ve devrolunan spor kulübünün tescil anındaki bütün aktif ve pasifi kendiliğinden devralan spor kulübüne geçecek. Bu birleşme ile devrolunan spor kulübünün üyeleri kendiliğinden devralan spor kulübünün üyesi olacak, devrolunan spor kulübü tasfiye edilmeksizin sona erecek ve spor kulüpleri sicilinden silinecek.
Devrolunan spor kulübüne ait sportif tarihçe ve sportif başarı devralan spor kulübüne geçmiş sayılacak. Devralan spor kulübü, lige katılımda veya tescil edilen isminde devrolunan spor kulübü izlenimini verecek herhangi bir değişiklik yapamayacak. Devrolunan spor kulübünün müsabakalara katılım ismi veya unvanı yeniden tescil edilemeyecek.
Spor kulüplerinin birleşmesi Gençlik ve Spor Bakanlığının iznine tabi olacak.
Birleşme ve mal varlığının devri işlemleri, spor federasyonu tarafından belirlenen sezonun sona erdiği ve tescil edildiği tarihten itibaren yeni sezon başlangıcına kadar yapılabilecek.
Spor kulüpleri, ilk genel kurul toplantısı kanunda öngörülen sürede yapılmaması ve zorunlu organları oluşturulmaması, tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi, olağan genel kurul toplantısının iki kez üst üste yapılamaması durumunda kendiliğinden sona erecek.
Bu hallerden en az biri gerçekleşirse, bakanlık ve spor kulübünün herhangi bir üyesi spor kulübünün sona erdiğinin tespitini mahkemeden isteyebilecek.
Genel kurul, her zaman spor kulübünün feshine karar verebilecek.
Gençlik ve Spor Bakanlığı, tescile ilişkin şartları kaybeden, organlarını kanuna aykırı oluşturan ve yazılı ihtara rağmen bu aykırılıkları 3 ay içinde gidermeyen, taahhüt ettiği hiçbir spor faaliyetine izinsiz ve mazeretsiz üst üste 3 yıl katılmayan spor kulüplerinin, spor faaliyetlerine katılmasını yasaklayabilecek. Bu hallerde, bakanlık veya spor kulübünün herhangi bir üyesinin istemi üzerine mahkeme; spor kulübünün feshine karar verecek ve dava sırasında faaliyetten alıkoyma dahil gerekli bütün önlemleri alacak.
Gençlik ve Spor Bakanlığı, sporcu yetiştirme, sporda altyapının desteklenmesi ve spor müsabakalarında kullanılmak amacıyla mülkiyetindeki veya tasarrufundaki taşınmazları spor anonim şirketlerine ve üst kuruluşlara 10 yıla kadar Devlet İhale Kanunu’nda öngörülen pazarlık usulüyle kiralayabilecek ya da 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edebilecek.
Kamu yararına çalışan spor kulüpleri, Hazine ve Maliye Bakanlığının ve ilgili spor federasyonunun görüşü alınarak, bakanın teklifi ve cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek.
Bir spor kulübünün kamu yararına çalışan spor kulübü sayılabilmesi için en az 2 yıldır faaliyette bulunması, faaliyette bulunduğu spor dallarına elverişli spor tesislerinin mülkiyetine veya uzun süreli kiracılık ya da tahsis hakkına sahip bulunması, en az üçü olimpik, paralimpik veya deaflimpik spor dalı olmak üzere altı ayrı spor dalında faaliyette bulunması, ihtisas spor kulübü şeklinde kurulanlarda ise olimpik spor dallarının dünya şampiyonalarına sporcusunun katılması veya faaliyette bulunduğu her spor dalında olimpik, paralimpik veya deaflimpik oyunlarına sporcu göndermesi, faaliyet gösterdiği spor dallarından en az birinde bağlı olduğu spor federasyonu tarafından düzenlenen en üst düzeydeki spor faaliyetine katılması şart olacak.
Kamu yararına çalışan spor kulüpleri, kamu yararına çalışan derneklere sağlanan haklardan yararlanacak.
Amatör spor faaliyetlerinde bulunan spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, il sınırları içerisinde en az 15 spor kulübü veya spor anonim şirketinin bir araya gelmesiyle federasyon, en az 15 federasyonun bir araya gelmesiyle de konfederasyon kurabilecek.
Üst kuruluşların üye sayısı öngörülen sayının altına düşerse, bu kuruluşlara, gerekli olan sayının tamamlanması için 6 ay süre tanınacak. Bu sürede tamamlanmazsa, kuruluşların varlıkları kendiliğinden sona erecek.
Spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve üst kuruluşların, ilgili mevzuat, tüzük ve esas sözleşmelerinde gösterilen amaçlar doğrultusunda faaliyet gösterip göstermedikleri, defterlerini ve kayıtlarını mevzuata uygun tutup tutmadıkları başta olmak üzere, idari ve mali her türlü işlem ve faaliyetleri Gençlik ve Spor Bakanlığınca yapılacak. Gençlik ve Spor Bakanlığı spor kulüpleri için öngörülen dış denetimi bağımsız bir dış denetim kuruluşuna da yaptırabilecek.
Spor kulüpleri, Dernekler Kanunu’nun ilgili maddesi uygulanmak suretiyle İçişleri Bakanlığı veya mülki idare amiri tarafından da denetlenebilecek.
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suçlar ile Türk Ceza Kanununda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçlarından dolayı haklarında kovuşturma yürütülen kişilerin görevden uzaklaştırılması durumunda yerleri yedek üyelerle tamamlanacak. Bu suretle tamamlanmazsa valilikçe görevlendirilecek komisyon tarafından seçimli olağanüstü genel kurul yapılarak tamamlanacak.
Denetim sırasında görevliler tarafından istenecek her türlü bilgi, belge ve kayıtların, spor kulübü ve spor anonim şirketi yetkilileri tarafından verilmesi zorunlu olacak.
Kanunla, spor kulüpleri dernek statüsünden çıkarılıyor ve anonim şirket olarak tescil edilmelerinin önü açılıyor. Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulan ve tüzel kişilik kazanan anonim şirketler, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından tescil edilmeleriyle spor anonim şirketi vasfını kazanacak.
Şirketlerin tescil başvurusu bakanlık tarafından 30 gün içinde karara bağlanacak.
Spor federasyonları, belirli liglerde yer alabilmek için spor anonim şirketi statüsünde olma yükümlülüğü ve bu şirketler için ödenmiş sermayesi 1 milyon liradan az olmamak üzere asgari sermaye zorunluluğu getirebilecek.
Bakanlık, tescile ilişkin şartları kaybeden, organlarını bu kanuna aykırı olarak oluşturan ve bakanlık tarafından yapılan yazılı ihtara rağmen bu aykırılıkları ihtar tarihinden itibaren 3 ay içinde gidermeyen, taahhüt ettiği hiçbir spor faaliyetine izinsiz ve mazeretsiz olarak üst üste üç yıl katılmayan, spor anonim şirketlerinin bakanlık nezdindeki tescillerini iptal edecek.
Spor anonim şirketleri, faaliyette bulunacakları spor dalını ilgili spor federasyonuna tescil ettirmek zorunda olacak. Taahhüt ettiği spor dalı faaliyetlerine izinsiz ve mazeretsiz üst üste 3 yıl katılmayan spor anonim şirketlerinin bu spor dallarına ilişkin tescilleri ilgili spor federasyonu tarafından iptal edilecek.
Spor kulüpleri, belirli bir spor dalına ilişkin aktif ve pasif varlıklarını bir bütün olarak, bir spor anonim şirketine sermaye olarak koyabilecek veya devredebilecek.
Bir spor anonim şirketi ile bu şekilde malvarlığı ya da sözleşme, ortaklık, yönetim veya benzeri bir bağlantısı olan spor kulübünün, ilgili spor anonim şirketinde Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddesi anlamında doğrudan ya da dolaylı hakimiyeti bulunması gerekecek. Bu şekilde doğrudan veya dolaylı hakimiyeti bulunan spor kulübü lehine düzenlenecek imtiyazlar hariç olmak üzere spor anonim şirketlerinde; diğer paylara, belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine, belirli pay gruplarına ve azlığa Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen herhangi bir imtiyaz tesis edilemeyecek.
Bir spor kulübü ile bağlantılı olan spor anonim şirketlerinin paylarının nama yazılı olması zorunlu olacak.
Bir spor kulübü ile bağlantılı olan spor anonim şirketlerinde şirket karından kuruculara, yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere herhangi bir menfaat sağlanamayacak.
Bir spor kulübü ve spor anonim şirketi yönetiminde yer alanlar, aynı spor dalında ve aynı ligde faaliyet gösteren başka bir spor kulübü veya spor anonim şirketinin yönetiminde aynı anda görev alamayacaklar.
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu uyarınca, spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, ekonomik ve mali imkanlarını geliştirmek suretiyle şeffaflık ve güvenilirliklerini artırmak için çaba göstermek; mali yükümlülüklerini süresi içinde yerine getirmek için gerekli özeni göstermek; denk bütçe tesis etmek, giderlerini gelirleri oranında gerçekleştirecek idari ve mali yapı oluşturmak ve bu kapsamda ilgili spor federasyonu tarafından talimatlarla belirlenmiş bütçe ve harcama ilkelerine uyum göstermek; sporun sürdürülebilirliğini sağlamak ve korumak amacıyla faaliyetlerde bulunmak ve bu kapsamda uzun vadeli sportif yatırımları özendirmek zorunda olacak.
Yasayla spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin gelir kaynakları şöyle sıralanıyor:
“Üye aidatları, sponsorluk gelirleri, sporcu transferlerinden alınan ücretler, sporcu yetiştirme tazminatları, sporcu eğitim, kurs ve benzeri ücretler, faaliyetlere katılım bedelleri, müsabaka hasılatları, yayın gelirleri, sahibi veya ortağı olduğu şirketler ile işletmelerden elde edilen gelirler, toplantı ve benzeri faaliyetlere ilişkin gelirler, reklam gelirleri, kira gelirleri, spor müsabakalarına dayalı bahis ve şans oyunlarından elde edilen isim hakkı gelirleri, bağış ve yardımlar, spor dışı faaliyetlere ait gelirler, finansman gelirleri, öz sermaye katkıları, diğer benzeri gelirler.”
Yasada spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin giderlerine de yer veriliyor. Bunların arasında satış ve malzeme giderleri, mağaza giderleri, sporculara ve diğer personele yapılan ödemeler, sporcu transferi giderleri, faaliyetlere katılım ve müsabaka giderleri, kiralama ve finansal kiralama giderleri, idari giderler, varlıkların kullanım haklarından kaynaklanan amortisman giderleri, spor dışı faaliyetlere ait giderler, finansman giderleri ve kar payı dağıtımları, gençlik geliştirme faaliyetlerine yapılan giderler ve altyapı giderleri, sosyal sorumluluk faaliyetleri kapsamında yapılan giderler, diğer benzeri giderler bulunuyor.
Kanuna göre, spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerince yapılacak temliklere çeşitli sınırlamalar ve nitelikli genel kurul kararı şartı getirilerek uzun vadeli ve sağlıksız borçlanmanın önüne geçilecek. Buna göre, spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, genel kurul kararı gerekmeksizin bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirinin en fazla yüzde 25’ini temlik edebilecek. Nitelikli genel kurul kararıyla yönetim kurulunun görev süresi ile sınırlı olmak kaydıyla herhangi bir temlik sınırlaması bulunmayacak.
Yönetim kurulunun görev süresinin dolmasından sonraki alacakların ancak yüzde 50 oranına kadar olan kısmı nitelikli genel kurul kararı ile temlik edilebilecek ve bu oranı aşan miktar ise hiçbir şekilde temlik edilemeyecek.
Yasayla spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, önceki yıl brüt gelirlerinin en fazla yüzde 10’una kadar borçlanabilecek. Bu oranın üzerinde yapılacak borçlanmalar genel kurulun nitelikli çoğunlukla vereceği kararla kabul edilecek ve ek bütçe ile yapılabilecek.
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, tescilli oldukları ulusal spor federasyonu ile bu spor federasyonunun üyesi olduğu uluslararası kuruluşların belirlediği sportif, altyapı, personel, idari, hukuki, mali ve diğer kriterleri yerine getirmek zorunda olacak.
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, yönetim kurulu üyelerine, bunların eşleri ve üçüncü dereceye kadar hısımlarına, çalışanlarına, yüzde 5 ve üzeri pay sahiplerine ve yönetim kurulu üyelerinin yüzde 5 ve daha fazla pay sahibi olduğu şirketlere hak ve alacaklarını devredemeyecek.
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri; yönetim kurulu üyelerine, bunların eşleri, üçüncü dereceye kadar hısımlarına, spor anonim şirketleri doğrudan ya da dolaylı hakimiyeti bulunan kişilere borç veremeyecek veya bu kişiler lehine rehin, kefalet, ipotek veya diğer bir teminat sağlayamayacak ve bunların borçlarını devralamayacak.
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin; yönetim kurulu üyelerinden, bunların eşlerinden ve üçüncü dereceye kadar hısımlarından ve spor anonim şirketlerinin üzerlerinde doğrudan ya da dolaylı hakimiyeti bulunan kişilerden aldıkları borçlar da borçlanma sınırlamalarına tabi olacak.
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerince yapılacak 7 bin TL’nin üzerindeki ödeme ve tahsilatlar, bankalar ve finansal kuruluşlar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla olacak.
Spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile yöneticileri; mevzuat, tüzük ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kasıt veya ihmalle ihlal ettikleri takdirde kulüp, şirket, pay sahipleri ve alacaklılara karşı verdikleri zararlardan müteselsilen sorumlu olacak.
Ancak zarara sebebiyet verenlerin bütçe ve harcama ilkelerine ilişkin sorumluluklarında kasıt veya ihmal aranmayacak ve zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat etmedikçe sorumluluğu devam edecek. Bu durumda spor kulübü, spor anonim şirketi, spor anonim şirketi pay sahipleri ve bunların alacaklıları, spor kulübünün ve spor anonim şirketinin yükümlendirildiği tutar için sorumluları doğrudan takip edebilecek.
